blood po polsku

**Krew: Co to jest i jakie pełni funkcje w organizmie**

Krew to płynna tkanka, która odgrywa kluczową rolę w organizmie ludzkim. Składa się z osocza oraz komórek krwi: erytrocytów, leukocytów i trombocytów. W dorosłym człowieku krew stanowi około 7-8% masy ciała i w przeciętnym organizmie znajduje się jej około 4-6 litrów.

**Skład krwi**

1. **Osocze** – to płynna część krwi, w której zawieszone są komórki. Stanowi około 55% objętości krwi. Osocze składa się głównie z wody (około 90%), a także białek, soli mineralnych, hormonów i substancji odżywczych. Ważne białka to albuminy, globuliny i fibrynogen, które mają różne funkcje, takie jak transport substancji czy regulacja ciśnienia osmotycznego.

2. **Erytrocyty (czerwone krwinki)** – to komórki, które odpowiadają za transport tlenu z płuc do wszystkich tkanek organizmu oraz za przewóz dwutlenku węgla do płuc. Erytrocyty zawierają hemoglobinę, białko, które wiąże tlen. Ich średnia żywotność wynosi około 120 dni.

3. **Leukocyty (białe krwinki)** – to komórki układu odpornościowego, które chronią organizm przed infekcjami oraz chorobami. Istnieje kilka typów leukocytów, w tym neutrofile, limfocyty, monocyty, eozynofile i bazofile, z różnymi funkcjami w odpowiedzi immunologicznej.

4. **Trombocyty (płytki krwi)** – to małe płytki, które odgrywają kluczową rolę w procesie krzepnięcia krwi. Gdy dojdzie do uszkodzenia naczynia krwionośnego, trombocyty przylegają do miejsca urazu, tworząc czop płytkowy i uwalniają substancje chemiczne, które wspomagają proces gojenia się ran.

**Funkcje krwi**

Krew pełni wiele istotnych funkcji w organizmie, w tym:

- **Transport**: Krew transportuje tlen z płuc do tkanek oraz dwutlenek węgla w przeciwnym kierunku. Przewozi również substancje odżywcze, hormony i inne ważne związki chemiczne do różnych części organizmu.

- **Regulacja temperatury**: Krew pełni rolę w termoregulacji, pomagając utrzymać stałą temperaturę ciała. Przesuwając się przez skórę, krew może oddać ciepło do otoczenia lub je zatrzymać, aby utrzymać odpowiednią temperaturę.

- **Ochrona**: Krew wspiera układ odpornościowy, zwalczając infekcje poprzez działanie leukocytów. Ponadto, trombocyty i białka krzepnięcia pomagają zapobiegać utracie krwi w wyniku urazów.

- **Utrzymanie równowagi pH i ciśnienia osmotycznego**: Krew pomaga w regulacji równowagi kwasowo-zasadowej oraz ciśnienia osmotycznego, co jest niezbędne dla prawidłowego funkcjonowania komórek.

**Wartości referencyjne**

W diagnostyce medycznej kluczowe są badania krwi, które pozwalają ocenić stan zdrowia pacjenta. Wartości referencyjne dla różnych składników krwi różnią się w zależności od wieku, płci oraz innych czynników. Przykładowo, norma hemoglobiny u dorosłych mężczyzn wynosi od 13.8 do 17.2 g/dl, a u kobiet od 12.1 do 15.1 g/dl.

**Choroby związane z krwią**

Istnieje wiele chorób, które mogą wpływać na skład jakościowy i ilościowy krwi. Należą do nich anemia (niedobór czerwonych krwinek lub hemoglobiny), białaczka (nowotwór białych krwinek), hemofilia (zaburzenie krzepnięcia) oraz różne infekcje, które mogą wpływać na liczby krwinek.

Krew jest fundamentalnym elementem życia, wpływającym na zdrowie i funkcjonowanie całego organizmu. Jej złożony skład i różnorodne funkcje sprawiają, że jest niezbędna dla prawidłowego funkcjonowania każdego człowieka.